Inngangur

Byggðamynstur

Landslagshönnun

Viðskipti og iðnaður

Þekking

Samgöngur

Vöruflutningar

Orka

Stefnumið

Í þróunaráætluninni er landslagshönnun lykilþáttur í að tengja saman áherslusvæðin, auk þess að hafa jákvæð umhverfisáhrif og hagrænan tilgang. Heildstæð landslags- og skógræktarstefna er áhrifarík leið til að milda áhrif umhverfislegra áhættuþátta og flugvallarstarfsemi og skapa um leið betri búsetuskilyrði. Alhliða stefna um landslag og skógrækt mun hafa verulega jákvæð áhrif hvað þetta varðar, um leið og hún stuðlar að auknum lífsgæðum og kolefnisbindingu á svæðinu.

Reykjanesskaginn er einn yngsti hluti Íslands í jarðfræðilegum skilningi. Umhverfið einkennist af móbergsfjöllum, basalthrauni með sprungum og jarðhita, misgengjum og gígum. Skaginn er að mestu sléttur og lítt gróinn og þar er vindasamt.

Á Reykjanesskaganum er fjöldi áhugaverðra staða og náttúrufyrirbæra, meðal annars vitar, fallegar strendur og fjörur og jarðhitasvæði – þar eru mikil tækifæri til að efla ferðaþjónustu, afþreyingu og aðra starfsemi.

Náttúruleg kennileiti eins og gamlir eldfjallagígar, auk manngerðra landslagsforma á borð við umhverfislist, skúlptúra, útsýnisstaði, vita og fleira verða kortlögð og dregin fram til að hjálpa til við leiðsögn um allan Reykjanesskagann.

Græn svæði og skógar geta tengt saman ýmis svæði á Reykjanesi, til dæmis með samgönguleiðum á borð við stígakerfi fyrir virka ferðamáta. Þetta getur dregið úr notkun bíla og aukið líkurnar á að fólk stundi margskonar hreyfingu og afþreyingu úti í náttúrunni.

Hagaðilar leggja mikið upp úr íþróttum og afþreyingu og eru tilbúnir að leggja í þá vinnu sem þarf til að skipuleggja og byggja upp nauðsynlega innviði fyrir slíkt. Stórir íþróttaviðburðir laða að áhorfendur og geta skapað tækifæri á sviði ferðaþjónustu.

Skógrækt verður notuð til að breyta ásýnd og notkunarmöguleikum almannarýmisins. Skógar setja sterkan svip á umhverfið auk þess að veita skjól fyrir vindum og geta skapað aðstæður fyrir aukna möguleika á fjölbreyttri útivist og afþreyingu í almannarými.

Þátttaka í skógrækt og gróðursetningu getur ýtt undir aukin tengsl íbúa við hina nýju ásýnd svæðisins. Að rækta upp skóg tekur tíma og þannig breytist ásýnd og ímynd svæðisins hægt og rólega. Þetta gefur ákveðinn aðlögunartíma og kostir skóglendisins og notkunarmöguleikar verða sýnilegri með tímanum.

Þrátt fyrir að lítt gróið landið virðist alfarið mótað af náttúrunnar hendi er ásýnd þess einnig afleiðing margra alda ágangs manna og vindrofs í bland við saltstorma. 
Þátttaka í skógrækt og gróðursetningu getur ýtt undir aukin tengsl íbúa við hina nýju ásýnd svæðisins. Að rækta upp skóg tekur tíma og þannig breytist ásýnd og ímynd svæðisins hægt og rólega. Þetta gefur ákveðinn aðlögunartíma og kostir skóglendisins og notkunarmöguleikar verða sýnilegri með tímanum.

Ísland stefnir að því að ná kolefnishlutleysi fyrir árið 2040 og að draga úr losun gróðurhúsalofttegunda um 40% fyrir árið 2030 samkvæmt Parísarsamkomulaginu. Horft er til umfangsmikillar skógræktar sem leiðar til að binda kolefni.

Á Íslandi eru mikil tækifæri til að draga úr losun frá jarðvegi með endurheimt votlendis og að nýta skógrækt og uppgræðslu til að binda kolefni í andrúmsloftinu.

Mikill vindur úr ýmsum áttum er ein helsta hindrunin þegar kemur að útivist almennings. Skógrækt og landslagsmótun sem veitir skjól geta dregið úr áhrifum vinds og kulda.

Eyðing skóga og hvassviðri eru helstu orsakir jarðvegseyðingar og næringarsnauðs jarðvegs. Að nota grænan áburð, þar með talið fosfórríkar og niturbindandi plöntur, er öruggasta og ódýrasta leiðin til að gera jarðveginn næringarríkari og hentugri fyrir skógrækt.

Með uppgræðslu skóga verða til búsvæði fyrir fleiri tegundir og umhverfi fyrir ber, sveppi og annan gróður sem geta nýst matvæla- og lyfjaiðnaði.

Skjól, þar á meðal þjónustumiðstöðvar, skálar og skjól sem búið er til með landmótun, kemur til með að gera útivist, gönguferðir og notkun virkra ferðamáta auðveldari og ánægjulegri.

Þrjú meginmarkmið landslagsstefnu:

Tengja saman og skapa tækifæri fyrir afþreyingu, íþróttir og ferðaþjónustu allt árið um kring. Nýjar leiðir til að komast á milli staða með virkum ferðamátum.

Skógrækt er gagnleg til að Ísland uppfylli alþjóðaskuldbindingar sínar um samdrátt í losun kolefnis út í andrúmsloftið, auk þess að veita skjól á stígum, hnútpunktum og innan byggðar á svæðinu.

Í sögulegu tilliti voru fjölmargir slóðar á Reykjanesskaga sem náðu yfir opin svæði og tengdu saman byggð. Íbúar hafa lýst yfir vilja til að endurheimta þessa slóða og nýta til útivistar og afþreyingar.
Íbúar hafa nær eingöngu tækifæri til að stunda hjólreiðar á vegum og torfæruhjólreiðar fara fram að mestu á móum og ósnortnu landi vegna skorts á afmörkuðum hjólastígum. Allar tegundir hjólreiða myndu laða til sín fleiri notendur ef betri innviðir væru fyrir hendi.

Betri samgönguinnviðir munu gagnast atvinnulífi svæðisins og gefa fólki möguleika á að nýta virka ferðamáta.
Hægt er að endurgera sögulega slóða með mismunandi yfirborðsefnum. Umbóta er þörf, meðal annars hvað varðar merkinga- og leiðakerfi, lýsingu og viðhald.

Núverandi aðstæður fyrir ferðaþjónustu, íþróttir og afþreyingu 
Reykjanesið er náttúruperla þar sem margt áhugavert er að skoða og gera, hvort sem fólk hefur hálfan dag á milli fluga eða nokkra daga til að verja í hraungöngur, hjólreiðar, vitaferðir, golf eða norðurljósaskoðun. Strandlengjan og útsýni yfir landslag mosaþakinna gíga skapa fullkomna umgjörð fyrir útivist og afþreyingu. Nú þegar eru nokkrar merktar gönguleiðir á svæðinu og margar ómerktar gönguleiðir. Hjólreiðafólk notar í dag aðallega bílvegi vegna skorts á innviðum fyrir hjólreiðar.

Kerfi fyrir virka ferðamáta Sveitarfélögin á Reykjanesskaga ættu að taka framtíðarákvarðanir um gerð vega og stíga, velja leiðir, finna fjármögnunarleiðir, forgangsraða verkefnum og velja viðeigandi aðferðir við landmótun auk þess að huga að merkinga- og leiðakerfi. Flesta stíga þarf að aðlaga til að hámarka tengingar milli staða. Aðlögunin getur falist í einföldum aðgerðum eins og að hreinsa upp eldri stíga, yfir í stærri verk á borð við að leggja nýja malbikaða hjólastíga. Leiðaval ætti að mynda heildstætt net með tilliti til bestu útsýnisstaða og tenginga milli mikilvægra áfangastaða og áhugaverðra kennileita. Nota ætti sem mest staðbundið hráefni í þær mismunandi gerðir yfirborðs sem þarf fyrir stíga og vegi. Umframefni mætti nota í skjólmyndandi landmótun.

Ákveðin kennileiti skapa nú þegar umferð milli hnútpunkta en náttúrufegurð Reykjanesskagans býður upp á tengingar við fjölda áhugaverðra staða til viðbótar.
Tenging nýrra leiða, áfangastaða og kennileita við núverandi hnútpunkta mun auka umferð mismunandi virkra ferðamáta.
Samráð við nærsamfélagið er nauðsynlegt til að varpa auknu ljósi á möguleika svæðisins og fjölga hnútpunktum.
Skjól, skálar, þjónustu- og leigustaðir, merkinga- og leiðakerfi, kaffihús og aðstaða til lautarferða og útsýnisstaðir verða mikilvægir hnútpunktar í stígakerfinu.

Núverandi hnútpunktar vekja áhuga og laða að virkni
Á Reykjanesskaganum er að finna einstök náttúruleg og manngerð kennileiti sem eru áhugaverð fyrir jafnt heimamenn og gesti. Stafnes-, Hólmsbergs- og Garðskagaviti, rústir veiðistöðva, Hvalsneskirkja og fleiri staðir laða að gesti og heimamenn. Gálgabjörg, jarðvangur UNESCO og gamlir eldfjallagígar eru einstakir staðir sem geta laðað að sér meiri ferðamennsku og náttúruskoðun á svæðinu. Margir staðir mynda burðarstólpa Reykjanesskagans en á heildina litið er algengast að ferðast á milli þessara kennileita í bíl og þörf er á að bæta stíga sem þjóna fjölbreyttari ferðamátum.

Ásamt landslagshönnun og fleiri aðgerðum eru hnútpunktarnir liður í því að móta gott skipulag og auðvelda fólki að komast leiðar sinnar á þessu víðfeðma svæði.

Mikilvægt er að draga úr vindi, en sterkir vindar eru það sem kemur einna helst í veg fyrir að fólk eyði meiri tíma utandyra. Mótvægisaðgerðir gegn vindi munu fyrst og fremst felast í skógrækt og náttúrulegri landmótun sem hefst innan byggðar og meðfram jaðri hennar, heldur áfram meðfram núverandi innviðum og verndar og myndar skjól meðfram nýjum tengingum á milli byggða.

<ul><li>Fólk ver meiri tíma útivið að stunda íþróttir og afþreyingu</li><li>Samheldni samfélagsins - sameiginlegt skipulag, framkvæmd og viðhald skóga</li><li>Stuðlar að félagslegum tengslum og jákvæðri upplifun íbúa af umhverfi sínu</li><li>Bætt heilsa og vellíðan</li><li>Aukin lífsgæði og efnahagsleg tækifæri laða fleiri íbúa að Suðurnesjum</li></ul>

<ul><li>minna jarðrof</li><li>minnkun botnfalls í sjó</li><li>kolefnisbinding</li><li>stýrð hringrás vatns</li><li>aukinn líffræðilegur fjölbreytileiki</li><li>hreinna loft</li><li>sjálfbært byggingarefni</li><li>minni orkunotkun</li><li>minni notkun bifreiða</li></ul>

<ul><li>minni orkukostnaður</li><li>lengri líftími bygginga</li><li>minni kostnaður fyrir heilbrigðiskerfið</li><li>aukin framleiðni</li><li>færri fjarvistir frá skóla og vinnu</li><li>tekjur af skógartengdum iðnaði</li><li>stöðugra fasteignaverð</li><li>aukin fjárfesting á svæðinu</li></ul>

K64 Landscape Toolbox

Viltu vita meira um mótvægisaðgerðir?

Stefna K64 um landslagshönnun sýnir hvernig landmótun og skógrækt geta unnið gegn óæskilegum umhverfisþáttum.

K64 Landscape strategy

Viltu vita meira?

Smelltu hér til að hlaða niður stefnu K64 um landslagshönnun

K64 Landscape appendix final

Nánari upplýsingar um stefnu K64 um landlagshönnun

Smelltu hér til að hlaða niður viðauka við landslagshönnunarstefnu K64

Meðhöndlun persónuupplýsinga

K64 er heildstæð efnahags- og skipulagsleg þróunaráætlun fyrir svæðið í kringum Keflavíkurflugvöll, mikilvægustu gátt Íslands við umheiminn. Í þróunaráætlun K64 nefnist svæðið Keflavíkurflugvallarsvæðið eða Keflavik Airport area. K64 rammar inn markmiðadrifna þróun á þessu lykilsvæði sem var unnin í nánu samráði við nærliggjandi sveitarfélög og yfirvöld flugmála á Íslandi. Grunn tilgangur K64 er að nýta betur þá miklu möguleika sem felast í nándinni við alþjóðaflugvöll sem getur verið efnahagslegur drifkraftur og einng að samræma áætlanir margra aðila með ólík markmið til að ná að skapa sterka heild með sjálfbæra þróun að leiðarljósi.

Stefnumið

Samfélagsdrifin nálgun á landslagshönnun

Samhengi

Tengja samfélög saman á áþreifanlegan hátt

Skapa tækifæri til að skoða landið og njóta útivistar allt árið um kring

Mótvægisaðgerðir sem auka þægindi og styrkja ímynd

Áhrif

Viltu vita meira?

Stefnum­ið

Samfélagsdrifin nálgun á landslagshönnun

Samhengi

Tengja samfélög saman á áþreifanlegan hátt

Skapa tækifæri til að skoða landið og njóta útivistar allt árið um kring

Mótvægisaðgerðir sem auka þægindi og styrkja ímynd

Áhrif

Viltu vita meira?

Stefnumið